Nieuwbouw is niet langer de enige optie voor architecten in Europa. Renovatie en transformatie nemen inmiddels een even grote plaats in bij architectopdrachten – en dat heeft een impact op zowel de financiële kant als het ontwerp. In dit artikel duiken we dieper in de branchecijfers en bekijken we hoe verschillende projecttypes de winstgevendheid van architectenpraktijken beïnvloeden.
Architectuur gaat over meer dan marges
Voordat we in de cijfers en trends duiken: architectuur draait om veel meer dan marges. Het gaat om vorm, functie, verantwoordelijkheid en identiteit. Maar financiën bepalen de kaders voor alles.
Daarom is het waardevol om te begrijpen hoe verschillende projecttypes – van woningen tot renovatie en publieke opdrachten – van invloed kunnen zijn op de winstgevendheid van je praktijk.
De Europese architectuurmarkt: Kleine bureaus, grote verantwoordelijkheid
De Europese architectuursector haalt naar schatting €26 miljard omzet in 2024 – een stijging van 24% sinds 2020 (bron: ACE Sector Study 2024). Het aantal architecten bedraagt nu zo'n 580.000, maar de sector is sterk gefragmenteerd: 71% van de bureaus bestaat uit éénmanspraktijken, en 25% telt slechts 2–5 medewerkers.
Italië, Duitsland en Spanje hebben de meeste architecten, maar per land verschillen de bouwtradities, regelgeving en de rol van de architect aanzienlijk.
Italië telt alleen al ongeveer 152.000 architecten, Duitsland rond de 118.000, gevolgd door Spanje (~48.000), het Verenigd Koninkrijk (~43.000) en Frankrijk (~30.000). Samen vertegenwoordigen deze vijf landen bijna 70% van alle architecten in Europa.
Woningprojecten domineren – maar zijn ze het meest winstgevend?
Particuliere woningbouw is het meest voorkomende projecttype bij Europese architecten. Maar liefst 89% werkt aan woningprojecten, die goed zijn voor 56% van de omzet van een gemiddeld bureau (bron: ACE Sector Study 2022).
Hoewel woningprojecten een stabiele werkstroom bieden, zijn ze niet altijd het meest winstgevend. Vaak gaat het om kleinere, competitieve opdrachten met beperkte budgetten. Ze passen wel goed bij kleinere bureaus met efficiënte aanpak en nauwe klantrelaties.
Grotere bureaus hebben meestal meerdere inkomstenbronnen: woningbouw gecombineerd met commercieel, publiek of gespecialiseerde projecten. Die diversiteit maakt hun bedrijfsmodel vaak duurzamer.
De overige 44% van de inkomsten komt uit publieke projecten, commerciële opdrachten en renovatie.
Renovatie en transformatie in opmars
Er is een duidelijke verschuiving richting renovatie en transformatie van bestaande gebouwen – mede gedreven door klimaatdoelstellingen.
Volgens de ACE 2024-studie betreft 49% van de huidige architectuurprojecten renovatie, 40% nieuwbouw en 11% erfgoedprojecten. Het signaal is duidelijk: werken aan bestaand vastgoed wordt de norm.
EU-beleid zoals de Green Deal en het New European Bauhaus stimuleren investeringen in bestaande gebouwen. Dat opent nieuwe kansen – professioneel én financieel.
Transformatieprojecten zijn vaak complexer en intensiever qua advies, wat de factureerbare uren kan verhogen. Tegelijk vergen ze strakke projectsturing en ervaring om valkuilen te vermijden.
Wist u dat veel architectenbureaus gebruikmaken van Milient Project Flow om marges en uren bij dergelijke projecten te monitoren? De software biedt inzicht en controle – zodat u ook de meest complexe projecten met vertrouwen kunt managen. Probeer een interactieve demo.
Publieke gebouwen – stabiel maar complex
Publieke en institutionele projecten worden vaak gezien als prestigieus en betrouwbaar. Dat klopt, maar de concurrentie is groot en de procedures kunnen lang en veeleisend zijn – zeker bij aanbestedingen.
Voor bureaus met slagkracht, ervaring en een sterk portfolio kunnen Publieke projecten echter een slimme langetermijnstrategie zijn. Ze bieden voorspelbaarheid en bouwen reputatie op – wat helpt om meer grillige opdrachten te compenseren.
Winstdruk: kleine marges, hoge kosten
Hoewel de markt groeit, neemt de winstgevendheid niet per se toe. In het VK laat de RIBA Benchmarking Report 2023 dalende marges zien, ondanks stijgende omzet. De brutomarge ligt rond 7%, met salariskosten als grootste uitgave – vaak meer dan de helft van het budget.
In Scandinavië is het beeld vergelijkbaar. In Noorwegen draaide ongeveer 30% van de aangesloten bureaus met verlies in 2022. In 2024 rapporteerde slechts 18% omzetgroei in de afgelopen zes maanden (bron: Arkitektbedriftene).
In Zweden is de winst onder druk. Uit een enquête van Sveriges Arkitekter bleek dat 39% van de bureaus in 2024 een daling in winstgevendheid zag, en 43% verdere achteruitgang verwacht – duidelijk minder optimisme dan in 2022.
Het beeld is helder: bureaus werken hard, maar wordt minder vaak beloond.
Zijn kleine bureaus winstgevender?
Meerdere analyses tonen aan dat kleine bureaus vaak hogere marges halen. Lagere vaste kosten en flexibiliteit zijn daarin sleutel. Een eenmanspraktijk aan huis kan uur- en kostenbeheer strak houden – en een gezonde winst boeken.
Grote bureaus hebben dan weer meer administratie, hogere loonkosten en vaste lasten. Hun omzet is wel hoger, maar de marges zijn vaak kleiner. Wel zijn zij eerder in staat om grote, complexe projecten binnen te halen, wat groei en veerkracht kan ondersteunen.
Duurzaamheid – een commerciële kans?
“Het duurzaamste gebouw is dat wat je niet sloopt.” En dat klopt – zowel milieu- als politiek gezien. Steeds meer opdrachtgevers vragen om bewezen duurzaamheid, en architecten met ervaring in hergebruik, circulair ontwerp of energieanalyse hebben een duidelijk voordeel.
Maar dat vraagt om meer inspanning. Duurzame projecten zijn complexer te ontwerpen, en de extra inspanning is niet altijd duidelijk in de prijs verwerkbaar. Toch: voor bureaus met toekomstvisie is duurzaamheid meer dan een ideal – het is een strategische investering.
Belangrijke inzichten
Er is geen eenduidig antwoord op welke projecten het meest winstgevend zijn – maar sommige patronen vallen op:
- Woningprojecten bieden volume, maar vereisen efficiënte bedrijfsvoering.
- Renovatie en transformatie groeien – en kunnen winstgevend zijn wanneer goed gemanaged.
- Publieke projecten bieden stabiliteit, maar vragen geduld en capaciteit.
- Kleine bureaus kunnen winstgevender zijn dan grote – met strak beheer.
- Duurzaamheid is zowel waardevol als een zakelijke kans.
De financiële realiteit verschilt per land en segment. Maar door te kijken naar omzetmix, risico en margedruk, krijgt u zicht op welke projecten winstkansen bieden – onder de juiste voorwaarden.
Financiële duurzaamheid vormt de basis voor professioneel ontwerp, continuïteit en een gezonde bedrijfscultuur. Door projecten te kiezen met zowel hart als ratio – en uw keuzes te onderbouwen met branchecijfers en ervaring – kunnen architectenpraktijken veerkrachtig blijven in uitdagende tijden.
👉 Zie hoe andere architecten Milient gebruiken
👉Plan een gesprek
